MEB 11. Sınıf Felsefe 1. Ünite (MÖ 6. Yüzyıl-MS 2. Yüzyıl Felsefesi) Testi-1 Online Çöz

I) Epiktetos   II) Sokrates   III) Thales   IV) Aristoteles   V) Gorgias
Verilen filozoflardan hangileri Anadolu’da yaşamıştır?

Platon "Devlet" adlı kitabında gerçekliğin iki yönünü dile getirir. Bunları duyuların ve akılsal olanın yani ideaların dünyası olarak isimlendirir. Her bir dünya için iki bilgi seviyesinden bahsedilir. Bunlar sanı ve epistemedir. Platon'a göre, insan her iki dünyanın üyesidir. İnsan, içinde yer aldığı bedeniyle duyulur dünyaya aittir. Aklıyla da idealar dünyasının bilgisine ulaşabilmeye yatkındır. Duyular aracılığıyla yalnızca fizik nesnelere ulaşılabilirken; akıl ideaya ait olan bilgiyi elde edebilir. Bu bilgi türü epistemedir. İnsan, bilgisini duyulur olanın ötesine, idealara dayandırmadığı sürece kesin bir bilgiye ulaşmış olmaz.
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Aşağıdakilerden hangisinin,  Protagoras’ın ‘’İnsan her şeyin ölçüsüdür.’’ sözünü destekleyen bir örnek olduğu söylenemez?

Sofist filozoflardan Protagoras'ın görüşü şöyle özetlenebilir: "Var olanların var olduklarının da, var olmayanların var olmadıklarının da ölçüsü insandır." Aslında bu düşünce doğa filozoflarına bir tepki olarak yorumlanabilir. Bilindiği gibi doğa filozofları her şeyin kendisinden oluştuğu bir ilk ilkenin yani 'arkhe'nin peşindeydiler. Bu ilkeye Thales “su”, Anaximandros sınırsız ve sonsuz anlamında “aperion”, Anaximenes “hava” demiştir.
Parçaya göre sofistlerin ve doğa filozoflarının cevap aradığı iki soru sırasıyla aşağıdakilerden hangisidir?

Konfüçyüs’a göre “Zenginlik ve şeref herkesin istediği şeylerdir. Eğer bunlar doğru bir yolda kazanılmazsa pek çabuk kaybedilir. Fakirlik ve düşkünlük insanların nefret ettiği şeylerdir. Eğer insanlar dürüst davranmazlarsa kendilerini bunlardan sıyırmalarının imkânı yoktur.”
Bu açıklama ile Konfüçyüs, felsefenin hangi konusuna vurgu yapmıştır?

MÖ 6. Yüzyıl ile birlikte doğa filozofları varlığı, evreni yaptıkları gözlemlere dayanan, mitolojik unsurlar içermeyen bazı ilkeler ile açıklamaya çalışmışlardır. Örneğin Thales evreni açıklamaya çalışırken her şeyin temelinde ‘su’ olduğunu düşünmüştür. Anaksimenes ise ‘hava’nın yoğunlaşması ya da seyrekleşmesi sonucu varlıkların oluştuğunu ileri sürmüştür. Benzer şekilde Anaksimandros ilk nedeni ‘aperion’, Demokritos ise ‘atom’ ile açıklamaya çalışmıştır.
Bu parçada sözü edilen filozofların ilgilendikleri problem aşağıdaki kavramlardan hangisi ile ifade edilir?

Aristoteles varlığın oluşunu dört nedenle açıklar. Bunlar maddi neden, formel neden, fail neden ve ereksel nedendir.
Aşağıdakilerden hangisi, bu dört nedene ilişkin bir açıklama değildir?

Herakleitos, evrendeki tüm ögeler arasında sürekli bir çatışma ve savaş olduğunu ve her şeyin bir başka şeyin yıkımı ve ölümü sayesinde varlığa geldiğini öne sürmüştür.
Buna göre, Herakleitos’un “Bir nehirde iki kez yıkanılmaz.” sözü felsefenin aşağıdaki problem alanlarından hangisi ile ilgilidir?

Filozoflar, tözü; değişen durumlara karşı kalıcı olan, kendi kendine var olan, var oluşu için başka bir şeye ihtiyacı olmayan ilk varlık olarak açıklamışlardır.
Buna göre töz ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisine ulaşılabilir?

Aristoteles’e göre “Erdem, tercihlere ilişkin bir huydur. Akıl tarafından ve aklı başında insanın tercihiyle belirlenen, bizle ilgili olarak orta olanda bulunan huydur. Bu, biri aşırılık, öteki eksiklik olan iki kötülüğün ortasıdır.”
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?

Sofist filozoflardan Protagoras'a göre insan her şeyin ölçüsüdür. Bu anlamda herkes için geçerli bir bilgi olamaz. Var olan şeyler hakkında nesnel bir bilgiden bahsetmek olanaklı olmadığına göre, yapılması gereken çeşitli seçeneklerden daha yararlı olanı bulup onun peşinden gitmeye çabalamaktır. Sokrates bilgi konusunda sofistlerle aynı fikirde değildir. Ona göre insan varlığın bilgisine akıl yoluyla ulaşabilir. Akıl bilginin doğuştan taşıyıcısı durumundadır. Yapılması gereken uyku halindeki bu bilgiyi sorular yoluyla uyandırmaktır.
Parçaya göre aşağıdakilerden hangisi Sokrates'in bilgi anlayışına uygun bir yargıdır?

Platon, varlıkların asıllarının idealar dünyasında olduğunu ve bizim gördüklerimizin birer yansıma olduğunu iddia eder. Buna karşı Aristoteles ise görünenler dışında ayrı bir dünyanın varlığını reddeder. Ona göre varlıkların asılları veya özleri bizzat varlıkların içindedir.
Buna göre Platon ve Aristoteles'in varlık anlayışları arasındaki fark aşağıdaki seçeneklerden hangisi ile ilgilidir?

“Öğretmen öğrencisine yeni bir şey öğretmez,  öğrencisinde zaten var olan bilgiyi doğru sorular sorarak açığa çıkartır.’’
Sokrates'in bu sözü aşağıdaki görüşlerden hangisi ile ilişkilendirilebilir?

İlkçağ felsefesi deyince yaygın olarak Yunan felsefesi akla gelir ancak İlkçağ kavramı çok geniştir. Bu uzun zaman aralığında birçok kültür doğup gelişmiştir. Mısır, Mezopotamya(Sümer, Akad, Babil, Asur), Hitit, Fenike, Yahudi, Yunan, Pers, Roma, Kartaca kültürlerini de İlkçağ felsefesi içine dahil edebiliriz.
Bu parçadan hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

Thales, Milet (Aydın)'te yaşamıştır. Felsefe alanında, evreni açıklarken tüm varlıkların “su”dan oluştuğunu savunmuştur. Milet okulunu kurmuştur. Felsefenin yanı sıra matematik, astronomi alanında çalışmaları vardır.
Herakleitos, Efes (İzmir)'te yaşamıştır. Evrenin ilk ilkesi olarak “ateş”i ileri sürmüştür. Değişim ile ilgili düşünceleriyle çağların ötesine geçen bir etki bırakmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi Thales ve Herakleitos için söylenebilecek ortak bir yargı değildir?

"Aristoteles mantığının kökleri Platon’un idea öğretisindedir. Platon gibi Aristoteles için de, gerçek varlık tümeldir ve tümelin bilgisi de kavramdır. Ancak Aristoteles’e göre Platon, idealarla fenomenler, tümel ile tekil arasında inandırıcı bir bağ kuramamıştır."
Bu parçada sözü edilen, Aristoteles’in karşı çıktığı görüş aşağıdakilerden hangisidir?

Antik Yunan medeniyetinde filozoflar, doğanın ve tüm varlıkların nasıl ortaya çıktığını sorgulamışlardır. Mitolojik açıklamalarla yetinmeyen ve doğaya yönelen filozoflar, evrenin temel bir ilkeye, ilk nedene, arkheye dayanarak var olduğunu düşünmüş ve ona yönelik görüşler sunmuşlardır. Örneğin bu ilk neden Thales’e göre soğuduğunda buz ısındığında buhar olan dolayısıyla her varlıkta farklı şekillerde bulunan su; Anaksimenes’e göre yoğunlaşması ve seyrekleşmesi ile bütün varlıkların oluşumunu sağlayan havadır. Demokritos ise bölünemeyen en küçük madde olan atomların bir araya gelerek ve birbirinden ayrılarak bütün varlıları oluşturduğunu düşünmüştür.
Parçaya göre, filozofların ilk neden açıklamaları ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

Sofistlere göre bilgi, algılayanın o andaki durumuna bağlıdır. Kişi, bir nesneyi, o anda nasıl algılıyor ise öyle bildirir. Sofistler bu nedenle bilginin, kişiye göre değiştiği sonucuna ulaşmışlardır. Birine doğru gelen şey, o kişi için doğrudur. Herkes için geçerli bir doğru yoktur. Sadece öznel düşünceler vardır.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?

İlk çağ filozofu Protagoras'ın "İnsan her şeyin ölçüsüdür." sözünden hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılır?