TYT Türkçe Paragrafta Yapı Testi-4 Online Çöz

(1) Doğu Anadolu Bölgesi, Anadolu coğrafyasının en büyük bölgesidir. (2) Bölgenin en belirgin niteliği, yüksek oluşudur. (3) Bu özelliğinden ötürü Türkiye'nin çatısını oluşturmaktadır. (4) Doğu Anadolu'nun başlıca akarsuları Kura, Aras, Fırat ve Dicle'dir. (5) Kura Nehri, Allahu Ekber Dağı'ndan doğarak Gürcistan'a oradan Azerbaycan'a geçer. (6) Daha sonra Aras Nehri ile birleşerek Hazar Denizi'ne dökülür. (7) Aras Nehri, Bingöl dağlarından doğar. (8) Türkiye, Ermenistan, Nahcivan, İran, Azerbaycan sınırlarını çizerek Azerbaycan'a geçer ve burada Kura ile birleşerek Hazar'a dökülür.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istenirse ikinci paragraf kaç numaralı cümleyle başlar?

(1) Osmanlı Devleti'nin yıkılmasından sonra yeni kurulandevletin sınırları dışında kalan lrak'taki Türkmenlerin kültür ve edebiyatını ortaya koyan en ciddi çalışmalardan birisi, Ata Terzibaşı'nın hazırlamış olduğu Kerkük Şairleri adlı eserdir. (2) Birçok eleştirmen, Türk dünyasının Kerkük Türkmeneli dendiğinde akla gelecek ilk kişinin Ata Terzibaşı olduğunu belirtir. (3) On üç ciltlik eserinde, yaklaşık dört yüz yıllık süreçte Kerkük'te doğmuş ve yetişmiş olan 1 ?0'e yakın şaire geniş bir şekilde yer vermiştir. (4) Eserin ilk cildi 1963 yılında Bağdat'ta basılmış, 13. cildi ise 2012'de Kerkük'te yayımlanmıştır. (5) Irak Türkmen edebiyatı alanında önemli bir rolü olan Ata Terzibaşı, bu hacimli eseri uzun çalışmalar sonucu ortaya koymuştur.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi anlatımın akışını bozmaktadır?

1- İlk kez Nobel Ödülü kazanan Türk, tanınmış yazar Orhan Pamuk'tur.
2- ABD'de yaşayan Prof. Dr. Aziz Sancar, Nobel kazanan ikinci Türk'tür.
3- Bunlardan ikisi, Nobel Ödülü'nü kazanmıştır.
4-Sancar, 2015 yılında Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülmüştür.
5- 1901 yılından bu yana 10 Türk Nobel'e aday gösterilmiştir.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir parça oluşturulduğunda hangisi sondan ikinci olur?

Gazeteci:
(1) ----
Yazar:
- Mezar taşları ait oldukları dönemi bize çok yönlü olarak yansıtan önemli unsurlardır. Mezar taşları üzerinden sadece sahiplerinin nüfus bilgilerini değil; aynı zamanda toplumun sosyal, dini, edebi vb. birçok yönünü okumak mümkündür. Dolayısıyla her bir mezar taşı tarihsel belge niteliği taşımaktadır.
Gazeteci:
(2)----
Yazar:
- Türk - İslam kültüründe mezar taşları, form ve kitabe içerikleri açısından önem arz etmektedir. Ölümün toplumsal ve psikolojik etkileri, mezar taşlarına yansımakta ve topluma derin mesajlar verilebilmektedir. Bir dönemi pek çok yönden mezar taşlarından hareketle değerlendirmek mümkündür. Mezar taşı, toplumun sadece ölümü algılayış şeklini değil, aynı zamanda hayata dönük tarafını da simgeler. Acılar, beklentiler, özlemler, istekler, dualar gibi insana dair pek çok olgu, mezar taşları üzerinden okunabilmektedir. Mezar taşlarını toplumsal iletişim mecrası olarak görebiliriz. Bu iletişimin kaynağı, ölen ve ölen adına tasarruf yetkisi bulunan yakını, alıcısı ise öncelikle kendisine değer veren yakınları olmak üzere mezarlığa yolu düşme ihtimali olan tüm toplum katmanıdır.
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir?

(1) Deneme yazmak için geniş bir birikime ve yaşam tecrübesine sahip olmak gerekir. (2) Denemede genelde sade bir dil kullanılır. (3) Bu yazı türü hemen her konuda kaleme alınabilir. (4) Öğretici bir metin türü olan denemelerde yazar, ileri sürdüğü görüşleri kanıtlama çabasına girişmez. (5) Herhangi bir meseleye ilişkin bireysel görüş ve yorumunu ortaya koymakla yetinir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra " Fakat felsefi denemelerde daha kavramsal ve anlaşılması güç bir dil öne çıkar." cümlesinin getirilmesi gerekir?

(1) Yazın yapıtının kendisini öne çıkaran Rus Biçimcilerinin ardından yapıtta biçim ve içerik ayrımını yaparak bunları oluşturan ögelerin nasıl düzenlendiğini ve işlevlerini inceleyenler ise Yeni Eleştiri kuramcıları olmuştur. (2) Biçimciler, yazın eleştirisinin bilimsel olabilmesi için yazının ancak kendi nesnesi olan yazınsal yapıt ile açıklanabileceği düşüncesini getirmiş ve bu düşünce ile yazın kuramı alanında bir çığır açmışlardır. (3) Yeni eleştiri kuramcılarına göre yazın yapıtının değerlendirilmesi yapıt dışındaki ölçütler ile değil, yapıtın barındırdığı içsel ögelerin çözümlenmesi, yorumlanması ile yapılmalıdır. (4) Sonuç olarak Rus Biçimcileri ile Yeni Eleştiricilerin getirdiği en önemli yenilik, yapıta dikkat çekmek olmuştur. (5) Yapısalcılar ise Rus Biçimcileri ve Yeni Eleştiri'ye ek olarak yazınsallık kavramını getirmişlerdir.
Bu parçanın anlam akışının düzeltilmesi için hangi cümleler yer değiştirmelidir?

----- . Öyleyse bu bilim dalı; gelenek, görenek, zihniyet, kültür, iletişim gibi kavramlar üzerinden insan topluluklarını değerlendirmektedir. Kitlelerin davranış ve söylemlerini belirleyen kültürel kodları araştırmaktadır. İnsan gruplarının yapısını ve bu grupların oluşumunu konu almaktadır.
I. Kültürün canlı bir organizma olduğu söylenebilir
II. Sosyal unsurların edebi eserlerde yansıması vardır
III. Sosyoloji, toplum bilimi demektir
Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre yukarıdakilerden hangileri getirilebilir?

Görüşmeci:
(1) ----
Dil bilimci:
- Çuvaşça, günümüz Türk lehçeleri içerisinde taşıdığı arkaik unsurlar sebebiyle bu konuda en fazla çalışma yapılan alanlardan birisidir. Ancak 1990'11 yıllardan itibaren Türkiye'de Türk boylarının edebiyatları üzerine çalışmalar artmışsa da Çuvaşların bu ilgiden tam anlamıyla faydalandığını söylemek zordur. Özellikle halk edebiyatı üzerine yapılan çalışmalarda diğer Türk lehçelerindeki terminolojiye çeşitli nedenlerle atıflarda bulunuluyorsa da Çuvaş halk edebiyatı terimlerinin çok fazla zikredilmediği görülmektedir.
Görüşmeci:
(2)----
Dil bilimci:
- Çuvaş folkloru konusuna eğildiğimizde de pek çok arkaik unsurlarla karşılaşmak mümkündür. Dil bakımından birçok arkaik unsuru günümüze kadar getirmeyi başaran Çuvaşlar, folklorlarında da arkaik birçok konu ve unsuru halen canlı bir biçimde yaşatmaktadırlar.
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir?

Eleştirmen:
(1) ----
Şair:
- Şair, şiiri yaşamalıdır. Şiiri içselleştirmelidir. Şair açısından şiir; yaşam kadar, hava ve su kadar doğal olmalıdır. Bu bakımdan şair, şiirin içten bir mecra olması gerektiğini aklından çıkarmamalıdır. Gerçekten de büyük şiir, doğal duyguları aktarma özelliğine sahiptir ve insan tabiatını samimi bir biçimde sergiler.
Eleştirmen:
(2)----
Şair:
- Şiirin salt biçim özellikleriyle büyüyen bir yazın türü olduğunu düşünüyordum. Özellikle ölçü, uyak gibi ahenk unsurlarını yetkin bir biçimde kullanmaya çabalıyordum. Ne var ki şiirin canı, anlamdaymış. Bunu iyiden iyiye kavradıktan sonra anlam yönü güçlü dizeler kaleme almayı hedefledim. Şiirin biçim özelliklerini de bir kenara bırakmadım elbette.
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir?

(1) Edebiyat eserleri birbirinden farklı nitelikler taşımakta, dolayısıyla eserlerin okunmasında farklı yaklaşımlara gereksinim doğmaktadır. (2) Edebiyat eserlerinde felsefe ve tarihten izler bulunması son derece olağandır. (3) Özellikle modern ve post-modern edebiyat eserlerinin anlaşılması, okur odaklı yaklaşımlar bilindiğinde daha kolay ve doyurucu olacaktır. (4) Örneğin J. Joyce, F. Kafka, S. Beckett, O. Pamuk, O. Atay gibi kimi yazarların edebi eserleri, içerdikleri belirsizliklerle, karanlık noktalarla, boş alanlarla, okurun etkin bir şekilde çabalamasını, parçaları birleştirmesini, dolayısıyla yapıtın anlamının oluşmasına katkıda bulunmasını gerektirmektedir. (5) Elbette öğrenciler bu tür eserlerle ortaokul sürecinde karşılaşmayacaklardır fakat okuma alışkanlığı ve hazzının erken yaşlarda çok yönlü bir şekilde gelişebilmesi için kendi düzeylerine uygun olan eserlerle girdikleri iletişimde, eserlerde oluşacak anlamın biraz da kendilerine bağlı olacağının farkına ve hazzına varmalıdırlar.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi anlatımın akışını bozmaktadır?

(1) Bir Tanzimat aydını olan Şemsettin Sami; hayatını Türk kültürü, sanatı, edebiyatı, dili gibi son derece geniş bir sahaya adayan ve bu adanmışlığı bugün bile aşılamamış bazı ölmez eserleriyle somutlayan büyük bir alimdir. (2) Bu, tartışmasız bir gerçektir. (3) Fakat o, sadece bu yönüyle değil, söz konusu eserlerdeki tavrı ve duruşuyla da son derece dikkate değer bir şahsiyettir. (4) Çünkü Şemsettin Sami, devrin önemli cereyanlarından biri olan milliyetçiliğin gücünü çok erken sezen ve bu çerçevede Türk kültürü, sanatı, dili ve edebiyatına yönelerek "Türkçü" tavrını açıkça belli edenlerdendir. (5) Arnavut kökenli bir Türk aydını olan Şemsettin Sami, bilindiği gibi öğrenimini tamamladıktan sonra 1870'Ii yılların başlarında Yanya'dan İstanbul'a gelir ve bu tarihten sonra İstanbul'a yerleşerek neredeyse tüm vaktini ve gayretini diğer sahalarla birlikte özellikle Türk kültürü, sanatı, edebiyatı, sözlükçülüğü ve diline vakfeder. (6) Burada "vakfetme" kelimesi, tesadüfen kullanılmış değildir. (7) Gerçekten de onun yukarıda anılan tarihten sonraki hayatına göz gezdirenler, bu kelime ile kastedilen şeyin kapsamını ve derinliğini açık ve net olarak kavrarlar. (8) Çünkü Sami, gerçekten ömrünü, Türklerin, asırların ihmaline uğrayarak tarihin derinliklerinde küllenen veya tozlu rafların arasında yıllarca keşfedilmeyi bekleyen milli varlık ve birikimlerini ortaya çıkarmaya ve henüz yöneldiği muasır medeniyeti en kısa zamanda yakalamak için gerekli olan düşünsel, sanatsal, kültürel ve edebi üretimlere adamıştır.
Bu parça iki ayrı paragrafa ayrılmak istenirse ikinci paragraf kaç numaralı cümle ile başlar?

1789 Fransız İhtilali'yle baş gösteren ulusçuluk anlayışı, Osmanlı İmparatorluğu'nun çatısı altındaki çeşitli grupları etkilemeye başlamıştı. Diğer yandan Osmanlı İmparatorluğu 19. yüzyılla birlikte, değişim ve dönüşümün çok daha esaslı olacağı bir döneme giriyordu. Topluma bakışı da etkileyen bu dönemde ortaya çıkan Osmanlıcılık düşüncesi, imparatorluğun istihdam politikasını da belirli bir düzeyde değiştirmiş ve gayrimüslimlerin istihdamına olanak sağlamıştır. Toplumsal birliğin üst bir kimlikle muhafazasını amaçlayan bu fikir, Tanzimat aşamasında zihinlerde yer edinirken daha sonraları yavaş yavaş pratiğe dökülmüştür.
Bu parça düşüncenin akışına göre aşağıdaki cümlelerin hangisiyle devam ettirilmelidir?

(1) Fırat, Erzurum Dumlu dağlarından başladığı yolculuğuna Güneydoğu Anadolu'da devam ederek Suriye'ye geçer ve Dicle ile birleştikten sonra Şattül Arap adını alarak Basra Körfezi'ne dökülür. (2) Fırat ile ilgili bilgilerimiz çok eskiye dayanmaktadır. (3) Sümercede, Akadçada adlarını bildiğimiz nehir ile ilgili ünlü tarihçiler Herodotos ve Ksenophon başta olmak üzere pek çok tarihçi bilgi vermektedir. (4) Fırat, suyu bol ve akışı güçlü bir nehirdir. (5) Dolayısıyla hidroelektrik enerji üretiminde önemli bir yere sahiptir. (6)
Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisine "Bu nehirle birlikte akarak Mezopotamya coğrafyasının can damarını oluşturur." cümlesinin getirilmesi gerekir?

---- Sporcular, kendilerine hız kazandırabilmek için ağırlıkları ellerinden atarak atlayış yapıyordu. Atlayışın mantığı "ivmelenmek" olarak belirlenmişti. Yani ağırlıklar geriye doğru savrulduğunda atletlerin ağırlık merkezini değiştiriyordu ve sporcu bacaklarını dışa doğru uzatarak atlayış mesafesini artırabiliyordu. Sporcular, "skamma" adı verilen ve kum bulunmayan, kazılmış toprak bir alana atlıyordu.
Düşüncenin akışına göre bu parçanın ilk cümlesi aşağıdakilerden hangisi olabilir?