9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 5. Tekrar Testi Online Çöz

Yoksul fare, koca ormanda hep korku içinde yaşarmış. Tilkiden korkar, kurttan ödü kopar, en çok da yaban kedisini görünce dehşete düşermiş. Bırakın bu yabani hayvanları, etrafında bir dal çıtırdasa yüreği ağzına gelir; korkudan bayılacak gibi olurmuş. Farecik, bu korkuya dayanamayacağını anlayınca ormanın kralı aslana gidip kendisini tüm korktuklarından korumasını istemiş. Fakat aslan, farenin bu ricasını hadsizlik olarak niteleyip fareyi huzurundan kovmuş.
Bu parçanın türü ve anlatım biçimi aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

Bir memleketin birinde Sülün kız derler, bir kız varmış. Ne kimsenin bir tüyüne dokunur, ne de yerdeki karıncayı incitirmiş ama Allah kalbine göre vermemiş. Günün birinde babasını elinden alınca bir korku gelip dalına binmiş: “Ne bir dağda yağmurumuz var ne bir bağda yaprağımız var; sönen ocağımızı ne ile yakacağız? diye, düşündükçe düşünür; ömrünü, gününü tüketirmiş... Anası bu korkuyu gözünden okuyunca: “A Sülün kızım demiş, ne diye kara kara düşünüp durursun? İki el, bir baş içindir; geçinmeyecek ne başımız var! Ben çulha dokurum, sen gergef işlersin, gül gibi geçinip gideriz...”
Aşağıdakilerden hangisi bu parçadaki altı çizili sözcük gruplarından herhangi biriyle anlamca eşleştirilemez?

Aşağıdakilerin hangisinde ünlem, cümleye “acıma” anlamı katmıştır?

(I) Çaydanlıkdan bir şarkı söylemesini istemişler ama o soğuduğunu öne sürerek özür dilemiş. (II) Sadece kaynarken şarkı söyleye biliyormuş çünkü. (III) Çaydanlığın bu tavırı burnu büyüklük olarak değerlendirilmiş. (IV) Herkes onun sadece efendilerinin huzurunda şarkı söylemek istediğini, kendilerini küçümsediğini düşünmüş. (V) Pencerenin kenarında, hizmetçi kadının yazı yazmakta kullandığı eski bir kaztüyü oturuyormuş.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?

Aşağıdakilerin hangisinde “ancak” sözcüğü edat olarak kullanılmıştır?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç kullanılmıştır?

Bacı kardeş ciğerdir, birbirinden ayrılır mı ( ) Geceleri baş başa verip başlarına gelenleri bir söyler ( ) iki dökerlermiş. Günlerden bir gün yine birbirlerine dert yanarlarken, üvey anaları olacak, uğrun uğrun gelip de kapıyı, bacayı dinlemesin mi ( ) Kuzgun misali üstlerine yürüyerek ( ) “Bre baş belaları, demiş; yine baş başa verdiniz de ne çorap örüyorsunuz başıma ( )
Bu parçada yay ayraçla belirtilen yerlere aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri sırasıyla getirilmelidir?

İki katır yürüyormuş yan yana,
Biri yulaf yüklüymüş, biri para.
Köylülerden tuz vergisi toplamışlar,
Koca bir heybe dolusu mangır.
Para yüklü katırda bir çalım, bir çalım,
Başı havalarda,
Boynunda çıngırak şıngır mıngır:
Zenginim zengin der gibi, sağa sola.
Derken eşkıyalar sökün etmiş;
Doğru vergi katırının üstüne tabii...
Yakalamış geminden, durdurmuşlar.
Katır diretmiş, savunmaya kalkmış parayı.
Eşkıyalar da veryansın etmiş sopayı.
İşte o zaman ağlamış katır,
Ve dert yanmış tanrılara:
– Ben böyle mi olacaktım, demiş,
Yulaf yüklü katıra
Fiske bile vurulmasın da,
Ben dayak yiyeyim ölesiye!
– Ya, kardeş, demiş öteki,
Yüksek işler iyilik getirmez her zaman;
Yulaf taşımakla kalsaydın benim gibi,
Başına bir bela gelmezdi.
Bu parçadaki olay, yer, zaman ve varlık kadrosu aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

Bir varmış, bir yokmuş, develer tellal iken, pireler berber iken, ben anamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken bir memleketin birinde iyiler iyisi bir padişah varmış. Her şeyi varmış ama hiç çocuğu yokmuş. Yaşı ilerledikçe bu yüzden kederi artıyormuş…
Bir gün akıllı bir pir-i fani, padişahın derdini öğrendikten sonra, “Kolayı var.” demiş. “Siz şimdi bir bahçe yaptırın, içinde güller, çiçekler, havuzlar, daha neler neler olsun.”… Padişah, bir bahçe yaptırdı ki dillere destan. Ama gel gelelim ne evlat var ne de bir müjdeli haber… Bu sefer de kafası iyice bozulur ve başlar bahçeyi dağıtmaya… Ezer, çiğner, dağıtır. Hanımı güç bela, yalvar yakar durdurabilmiş. Zaten hanımı, bahçe yapıldığı günden beri bahçeden çıkmazmış. Ağaçlarla, konuşurmuş. Bu hâllere dayanamayan yaşlı bir elma ağacı dile gelmiş: “Benim filizlerimden al, dik. Bir gün sana elma verir. Yarısını sen ye, yarısını da padişaha yedir.” demiş.
Kadın filizi dikmiş, fidan olmuş, ağaç olmuş. Yedi yıl geçmiş, bir elma vermiş. Elma da elma hani; bir yanı al, bir yanı beyaz. Kadıncık durur mu? Almış elmayı, bölmüş. Yarısını kendisi yemiş, yarısını da padişaha yedirmiş. Aradan geçmiş dokuz ay on gün, nur topu gibi bir oğulları olmuş. Kurulmuş meydan, çalmış davullar… Kırk gün, kırk gece olmuş oyunlar… Gökten üç elma düştü… Kimin ne muradı varsa onun başına… Bu masalın kahramanları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Aşağıdaki millet-masal eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

Bir zamanlar hâli vakti yerinde bir tüccar varmış. Bu tüccar işi gereği ülkeden ülkeye, kentten kente gezer dururmuş. Yine böyle bir yolculuk sırasında yol kenarında uygun bulduğu bir ağacın altında hem serinlemek hem de dinlenmek amacıyla mola vermiş. Açlığını gidermek için azık çantasını çıkarmış. Yemekle birlikte yediği hurma çekirdeklerini gelişigüzel uzaklara doğru savurmuş. Savurmasıyla birlikte aniden bir toz bulutu belirip içinden korkunç, cüsseli bir cin çıkagelmiş. Elinde kılıcı tüccarın karşısına geçip gürlemiş: “Kalk ayağa, sen benim oğlumu öldürdün, ben de seni öldüreceğim!” Tacir: “Ben kimseyi öldürmedim.” demiş. Cin: “Hurmaları yiyip çekirdeklerini fırlattın. Çekirdekler oğluma çarpıp oğlumu yaraladı, hemencecik öldü!” demiş.
Bu parçadan hareketle masal ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

İki katır yürüyormuş yan yana,
Biri yulaf yüklüymüş, biri para.
Köylülerden tuz vergisi toplamışlar,
Koca bir heybe dolusu mangır.
Para yüklü katırda bir çalım, bir çalım,
Başı havalarda,
Boynunda çıngırak şıngır mıngır:
Zenginim zengin der gibi, sağa sola.
Derken eşkıyalar sökün etmiş;
Doğru vergi katırının üstüne tabii...
Yakalamış geminden, durdurmuşlar.
Katır diretmiş, savunmaya kalkmış parayı.
Eşkıyalar da veryansın etmiş sopayı.
İşte o zaman ağlamış katır,
Ve dert yanmış tanrılara:
– Ben böyle mi olacaktım, demiş,
Yulaf yüklü katıra
Fiske bile vurulmasın da,
Ben dayak yiyeyim ölesiye!
– Ya, kardeş, demiş öteki,
Yüksek işler iyilik getirmez her zaman;
Yulaf taşımakla kalsaydın benim gibi,
Başına bir bela gelmezdi.
I. “Ben böyle mi olacaktım, demiş,” dizesine “mi” soru edatı koşul anlamı katmıştır.
II. “Fiske bile vurulmasın da,” dizesine “bile” bağlacı “da, de, dahi” anlamı kazandırmıştır.
III. “– Ya, kardeş, demiş öteki;” dizesinde “ya” ünlemi seslenme işlevinde kullanılmıştır.
IV. “Zenginim zengin der gibi, sağa sola.” dizesinde “gibi” edatı “o anda, tam o sırada” anlamında kullanılmıştır.
V. “Eşkıyalar da veryansın etmiş sopayı.” dizesine “da” bağlacı “görecelik” anlamı katmıştır.
Bu parçayla ilgili numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur?

Aşağıdaki parçalardan hangisi bir masaldan alınmıştır?

Yaşamak bir ağaç gibi tek ve hür
ve bir orman gibi kardeşçesine,
bu hasret bizim...
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu dizelerdeki altı çizili ekin yerine gelebilecek bir edat kullanılmıştır?

Ünlü bir göz hekimi olan divan şairi Şeyhi’ye, Çelebi Sultan Mehmet’in göz hastalığını iyi ettiği için Tokuzlu köyü tımar olarak verilmiştir. Şeyhi Tokuzlu köyüne giderken tımarın eski sahiplerinin saldırısına uğramış, başına gelenleri sembolik biçimde eserinde anlatmıştır. Bu eser 126 beyitten oluşan bir mesnevidir. İnsanlar arasında geçebilecek olayları teşhis ve intak sanatlarından yararlanarak hayvanlar aracılığı ile anlatmıştır.
Bu parçada sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

Günlerden bir gün ormanda aslanların en heybetlisi derin bir uykuya dalmış. Yuvasında mışıl mışıl uyurken birdenbire sıçramış. Gözlerini açınca bir de ne görsün, yanı başında bir fare. Öfkeyle doğrulmuş, sen beni ne hakla uyandırırsın demiş ve tam da fareyi tuttuğu gibi ağzına götürürken farecik:
– Lütfen beni bağışla, bir gün mutlaka bu iyiliğinin karşılığını öderim demiş. Aslan büyük bir kahkaha atmış. Haydi bakalım öyle olsun, yoluna git demiş.
Gel zaman git zaman aslan, avcılar tarafından yakalanıp iple bir ağaca bağlanmış. Onun kükremelerini duyan fare; gelip ipi dişleriyle koparmış, aslanı kurtarmış ve:
– Sana iyiliğinin karşılığını öderim dediğimde benimle alay etmiştin, demiş.
– Unutma ki bir farenin bile her zaman bir aslandan üstün yanları vardır.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisi çıkarılamaz?

I. Kahramanlar bitki, hayvan gibi insan dışı varlıklardır.
II. Olay ve kişilerde olağanüstülük vardır.
III. Evrensel konu ve temalar işlenir.
IV. Sonunda öğüt bölümü bulunur.
V. Ders verme amacı güdülür.
Numaralanmış cümlelerden hangileri masal ve fablın ortak özelliği değildir?

Önce maymunun şimdi ise parsın bu güzel jesti karşısında gözleri parlayan gezgin, kendi kendine söylenir: “Bu hayvanlar iyiliğime karşılık bunları verdikten sonra Allah bilir kuyumcu neler ikram edecek? Oh be, değme keyfime! En kötü olasılık, kuyumcunun -Allah göstermesin- yoksul olsun, ne çıkar! En azından elimdeki ziynetleri başkalarına satıp komisyonunu aldıktan sonra gerisini bana verir ve böylece ben de köşeyi dönerim.” Bu düşüncelerin tatlı hayaliyle geze geze nihayet kuyumcunun evine gelir gezgin. Kuyumcu onu birden karşısında görünce inanamaz, gözlerini ovar. Emin olduktan sonra: “Hoş geldin, sefalar getirdin.” diye karşılar. Alıp evine götürür daha sonra.
Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangisidir?

Evvel zaman içinde Şehr-i Bağdat’ta geçimini hamallıkla sağlayan genç ve yakışıklı bir adam varmış. Her gün küfesini sırtlanıp çarşı pazar dolaşıp kısmetini ararmış. Yine bir gün pazarda küfesine yaslanmış derin düşüncelere dalmışken ipekli giysiler içinde, varlıklı olduğu her hâlinden belli olan bir hanımın karşısında durduğunu fark etmiş. Silkinip kendine geldiğinde peçesinin arasından uzun kirpikleri, iri gözleriyle büyüleyici bir güzelliğe sahip bu hanım peçesinin altından narin bir sesle “Küfenizi alıp gelin!” demiş.
Bu parça masalın hangi bölümünden alınmıştır?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat, cümleye “yaklaşıklık” anlamı katmıştır?