9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 1. Ünite 3. Tekrar Testi Online Çöz

Soluk güzel yüzlü bir kadındı. Rengi sarı denecek kadar açık, berrak gözlerinin kenarlarında dost, arkadaş, ahbap bir ifade vardı. Her hoşuma giden yüze gözlerimi açarak bakarmışım. Anlatacağım şeyin içine birdenbire giremememin tek sebebi kadının bana acır gibi bakması oldu. “Ah, bu gözlerim!..” dedim. Gözlerime daha birtakım ağır laflar edeceğimi sanıyordum. “Bakarlar mı deliler gibi her hoşlarına giden yüze?.. Kendilerine değil, bana acındırıyor güzel insanları... Hatta sinirlendiriyorlar bile bir bakıma...” daha söylenecektim. Birdenbire kafamda başka düğmeler çevrildi. Başka ışıklar yandı. Gerilere doğru sürüklendiğimi duydum. Hızla çevriliyordum. Gençliğimin bir parçasını geçirdiğim kasaba gözümde canlanıverdi.
Bu parçanın dil ve anlatım özelliği için aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

Her tarafa taşkın bir şeftali rayihasının dolup sindiği durgun sıcak günlerde işsizler takım takım kasabadan inerler, ırmakta yıkandıktan sonra gelip gölgeli çimenlerde yatarlardı. Yüksek dallardaki fazla olgun, ballı şeftaliler saplarından kurtularak dolgun, yumuşak bir sesle yerlere, çimenler içine, yatanların üzerine mütemadiyen yavaş yavaş dökülürdü. Toplamakla biter tükenir şey değildi. Mahsulün yarısı ağaçlarda kalır, böyle pişip oldukça aheste aheste toprağa düşer, karışır, kaybolurdu. Kasabanın çocuk çığlığıyla dolu, gübre kokulu kızgın sokaklarından kurtulanlara bu kuytu, loş, rayihalı yerler ne tatlı gelirdi.
Bu hikâye ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Yavrularıyla birlikte pek derin olmayan bir çukurda yaşıyordu; üç yıl önce şiddetli bir fırtınanın, ihtiyar bir çam ağacını köküyle birlikte sökmesiyle oluşmuştu bu çukur. Şimdi dibinde yaşlı yapraklar ve yosun vardı, yavruların oynadıkları kemik ve öküz boynuzları duruyordu oracıkta. Yavruların üçü de uyanmışlardı, birbirlerine çok benziyorlardı. Çukurun kıyısında durmuş, eve dönen annelerine bakıyor, kuyruklarını sallıyorlardı. Onları gören köpek az ötede durdu ve uzun süre yavruları izledi. Yavruların da dikkatle kendisine baktıklarını fark ederek öfkeyle, yabancıya havlar gibi havlamaya başladı sonra. Tan yeri aydınlanmış, güneş yükselmişti; kar ışıldıyordu her yerde. Köpek ileride durmuş havlıyordu. Yavrular, ayaklarıyla zayıf karnına vura vura annelerini emiyorlardı. Dişi kurt da bu arada beyaz ve kuru bir at kemiğini dişlemekteydi. Açlık çekiyordu, köpeğin havlamasından başı ağrımaya başlamıştı ve davetsiz misafire saldırıp parçalamak istiyordu.
Bu parçanın üslup özellikleri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

I. İki yaşlı servinin arasına sokulmuş taze bir mezarın önünde durdu.
II. Sonu gelmez hasretle yanan dudaklarını mermerin serin yüzüne yapıştırdı.
III. Mermer söylemiyor, mezar konuşmuyordu.
IV. Küçük anlatıcının gözlerinden birkaç damla yaş yuvarlandı.
V. Servi arkasındaki baba, bu levha karşısında gözyaşlarını tutamadı.
Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde hem soyut hem somut isim vardır?

İzmir’e gitmek için evvela Konya’dan otobüse binmek lazımdı. Beyşehir, Karaağaç, Ödemiş üzerinden iki üç günde varılıyordu. Yol parası beş lira idi. İzmir’e varınca hemşehrileri bulup ötesini onlardan öğrenmek lazımdı. Delikanlı bunun üzerine yol parası tedarikine çıktı. Fakat evindeki eski bir çifteye bir liradan fazla veren bulunmadı. Beş lira gibi mühim bir parayı köyde bir araya getirebilmek, bir hafta uğraştığı hâlde, mümkün olmadı. Ne yapacağını şaşırmış bir hâlde iken bakkalın oğluna rastladı. Bu çocuk bir zamanlar babasının yanından kaçıp şoför muavinliği yapmıştı. Kendisine akıl öğretti: “Ülen, sen deli misin? Otomobile de para mı verilirmiş?..” dedi ve ona, şoföre yarım lirayı peşin verdikten sonra bir daha beş para vermemesini, İzmir’e yaklaştıkları zaman usulca arkadan atlayarak tüymesini, İzmir’e yayan girmesini söyledi.
Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Birkaç şeyde devam ve sebat yoktur ( ) yaz bulutunun gölgesi, kötü kimselerin dostluğu ( ) yalan haber, bol para ( ) temelsiz bina ( ) Aklı başında kimse parasının azlığına üzülmez çünkü onun serveti aklı ile yaptığı hayırlı işlerdedir ( )
Bu parçada yay ayraçla belirtilen yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde verilen noktalama işaretleri getirilmelidir?

Aşağıdaki metinlerden hangisi sosyal bir gerçekliği yansıtmaktadır?

(I) Fenerin ışığı yolun üstüne bir daha düştü. (II) Suat uzaklaşmış bile, tek balığını sallıyor elinde. (III) İstasyona yedi, evine on dakikada varır. (IV) Denize inen yolun başında ışığın sandalı aydınlatmasını bekliyorum. (V) Sandal çırpıntılı ışığın içindeyken atıyorum balığı.
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Tam bir halk kadınıydı annem. Güçlü kuvvetli sağlam yapısı, her işe yatkın iri kemikli, hünerli elleriyle halkımızın eli öpülesi sayısız çalışkan analarından biriydi. Bolluk günümüzde de, darlık günümüzde de evin hiçbir işi yoktu ki bir ucundan o tutmuş olmasın. Kolay kolay kimseden yardım istemez, buyurmaktan hoşlanmaz, kimseyi horlamazdı. Kapımızdan hiçbir yoksulu boş gönderdiğini görmemiştik.
Bu parçada bahsedilen kişi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

Bazı sözcükler ismin önüne gelip onu nitelerse sıfat, fiili nitelerse zarf, tek başına kullanılırsa isim olur.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde “kötü” sözcüğü isim olarak kullanılmıştır?

Baba-kız bu kısa fakat pek içten dua ve çok hazin bayram öpüşlerinden sonra taşın derin sessizlik ve yaslı esrarı önünde bir süre sanki o üzüntülerine karşılık beklediler. Mermer söylemiyor, mezar sır vermiyordu. Baba, bütün hayatın akıp geldiği bu içi kara kavşağa, hiçliğe karışan bu amaca daldı. Ama bu duymaz, ses vermez katı taşların altında şefkatli, yumuşak bir ana kalbi uyuduğuna inanan yavrucağız, küçük aklının sade ve saf sorularıyla onu uyandırmaya uğraşıyordu.
Aşağıdakilerden hangisi ile bu parçanın bakış açısı eşleştirilebilir?

Benden bir karşılık beklemiyor. Ona yardım etmek mi bu? Bilmiyorum, bazen karıştırıyorum; özellikle, başımda uğultular olduğu zamanlar. Onun gibi düşünmeyi bilmek isterdim. Bana belli etmemeye çalışarak izliyor beni. Çekiniyor. Acele etmeliyim öyleyse. Feneri yakın bir yere tuttu, annesiyle babasının resimleri. Aralarında eski bir ayakkabı torbası, kırık birkaç lamba. Neden hiç sevmediler birbirlerini? Ölecekler diye öylesine korkmuştum ki.
Bu parçada aşağıdaki anlatım tekniklerinden hangisi kullanılmıştır?

Tam otuz sene evvel on iki yaşındaydım. Anadolu’nun bir şehrinde bulunuyorduk. Babam memurdu. Şehre bir yaz sonunda gelmiştik. Sonra bir gün bahar geliverdi. Karlar eridi. Karlar eridi ama karları eriten güneş değildi, yağmurdu. Bu Anadolu şehrinin ilkbaharı kırkikindi yağmurlarıyla başlardı. Sabahleyin parlak mavi bir gökyüzünde, ısıtmayan, güneş vurmuş kar gibi soğuk bir kış güneşi görünürdü. Saat on biri bulmadan doğudan mı, batıdan mı, kuzeyden mi bilmem, bir kara bulut peyda olur, on dakika sonra bardaktan boşanırcasına bir yağmur bütün gün tıkır tıkır, şakır şakır durmadan yağardı.
Bu hikâyenin üslup özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Karlı bir şubat gecesi doğmuştu. Babamın kucağına verirken bir tuhaftım. İsim ararken kamus bana ne kadar boş gelmişti. Ona ışıl ışıl, kâinat gibi manalı bir kelime bulmak istiyordum. Sonunda Ömer dedik. Bu da ona yakışmıştı. Onu, tarihe girmiş bütün Ömerlerin ikbaline layık görüyordum. İlk gülüş… İlk diş… İlk kelime… Annesine doğru, genç, güzel ve mesut annesine doğru ilk adım… Sonra yedinci yaş… Mektebe götürdüğüm gün ne kadar ağlamıştı. Sanki varlığına evden başka bir ortak kabul etmek istemiyordu. Fakat bu mukadderdi. O da her oğul gibi sokak, mektep ve çarşı arasında, günden güne katileşen bir bölünmeye mahkûmdu. Ve on dördüncü yaş… Hırçınlıklar, iştahsızlıklar… Liseyi, daha sonra da fakülteyi bitirdi. Bu arada, onu biraz daha iyi yaşatabilmek için karım, düğününden kalma üç beşibirliğini bozdurdu. Ve o, ilk aşkın bahtsızlığı ile sarsıldı, bizi de perişan etti.
Aşağıdakilerden hangisi bu metnin olay örgüsü ile ilişkilendirilemez?

Öyküleyici anlatım, olay hikâyelerinde çokça başvurulan bir anlatım biçimidir. Bu anlatım biçiminde amaç okuyucuyu bir olayın içinde yaşatmaktır. Okur olayın içine çekilerek kurgunun bir parçası hâline getirilir.
Aşağıdaki metinlerin hangisinde sözü edilen anlatım yöntemine başvurulmuştur?

Sineğin teki, kirli bir su birikintisindeki saman çöpünün üstüne kondu. Kendince çok geniş olan su birikintisini deniz sanıyordu. Sinek bir ara başını kaldırdı ve kendi kendine “Gemiyi ve denizi ben nice zamandır düşünür dururdum. İşte şu denizdir, bu da gemim… Ben de işini bilen, bilgili bir kaptanım.” dedi. O küçücük ve pis su birikintisi ona göre sınırsızdı. Altındaki saman çöpünü gemi, kendisini kaptan sanıyordu. Çünkü sinekte durumunu kavrayacak göz yoktu.
Bu hikâyenin teması aşağıdakilerden hangisidir?

Bu parçada numaralanmış sözcüklerden hangileri isim değildir?

Bir gece, Mümeyyiz İvan Dimitriç Çerviakov ikinci sıra koltuklardan birine oturmuş, dürbünle “Kornevil Çanları”nı seyrediyordu. Çerviakov seyrediyor, saadetin en yükseklerine ulaştığını duyuyordu. Derken birdenbire… Hikâyelerde bu “Derken birdenbire”lere sık sık rastlanır. Yazarların hakları var, hayat beklenmedik şeylerle o kadar dolu ki... Derken birdenbire yüzü buruştu. Gözleri kaydı, soluğu kesildi. Dürbünü gözünden ayırdı, eğildi ve... Hapşuuu!.. Gördüğünüz gibi aksırık, hiçbir yerde, hiç kimseye yasak edilmemiştir. Köylüler de aksırır, emniyet amirleri de aksırır, hatta bazen müşavirlerin bile aksırdığı olur. Herkes aksırır.
Bu parçanın anlatımı için,
I. İlahi bakış açısıyla yazılmıştır.
II. İç konuşma tekniğinden yararlanılmıştır.
III. Üçüncü kişi ağzından anlatım söz konusudur.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

On dört yaşlarındaydım, okula yeni gidiyordum. Yazın bir yazlığa çıkmak, alışılagelen bir şeydi; o yıl da evimizi kendi başına bırakmış, sıcakları geçirecek bir yere kaçmıştık. Bir gün, evde bırakılmış kitaplarımdan birkaçını almayı gerekli görerek okuldan çıktıktan sonra eve uğramak için anahtarı yanıma almıştım. Akşamüstü geçerken uğradım ve kapıyı açarak aylardır kullanılmayan bu boş eve girdim. Boş bir eve girmek, insana ufak bir korku titremesi vermekten geri kalmaz.
Bu parça ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

I. Sırtını taze kumanya anbarına dayayıp, gözleri kapalı, burununu dikeltip havayı kokluyor.
II. Gemi adamlarının yirmibeşi bulduğu bu gemide birçoğu tek başına yaşıyor gibiydi.
III. Başını kaldırıp evvela kanala, sonra biraz yukarıda ki Necip’in tarlasına baktı.
IV. Birden bire hepsi de hareketsiz bir hâlde kaldı.
V. Yüzünde tatlı bir gülümseme ve çalışmakdan doğan bir kırmızılık vardı.
Numaralanmış cümlelerin hangisinde birden fazla yazım yanlışı vardır?